Szeliniak Sosnowy (Sosnowiec) – Co to za owad? Czy jest groźny?
Szeliniak sosnowy (Hylobius abietis) to jeden z najgroźniejszych szkodników młodych upraw sosnowych w Europie i Azji. Choć niepozorny z wyglądu, ten chrząszcz potrafi wyrządzić poważne szkody w lasach. Żeruje na korze i pędach młodych drzew iglastych, co często prowadzi do ich zamierania i obumierania całych upraw. Skutki jego działalności to nie tylko straty przyrodnicze, ale również poważne straty ekonomiczne. Leśnicy doskonale zdają sobie sprawę, jak dotkliwe mogą być jego ataki. Jak skutecznie chronić lasy przed szeliniakiem? Kluczem do walki z tym szkodnikiem jest zrozumienie jego biologii i cyklu życia. Dzięki temu możliwe jest opracowanie i wdrażanie skutecznych metod zwalczania. Obecnie stosowane są różnorodne strategie, w tym: Każda z tych metod ma swoje zalety i ograniczenia, dlatego trudno jednoznacznie wskazać najskuteczniejszą strategię. Jednak jedno jest pewne – stawka jest wysoka: chodzi o przyszłość i zdrowie naszych lasów. Dlatego tak ważne jest dalsze prowadzenie badań i wdrażanie zintegrowanych metod ochrony. Charakterystyka szeliniaka sosnowego Szeliniak sosnowy to chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, który może pełnić dwojaką rolę w ekosystemie: z jednej strony wspiera rozkład materii organicznej, z drugiej – stanowi poważne zagrożenie dla lasów iglastych. Szczególnie upodobał sobie sosny, modrzewie i świerki, przez co uznawany jest za jednego z najbardziej uciążliwych szkodników w lasach Europy i Azji. Dorosły osobnik osiąga długość od 8 do 14 mm. Jego ciało ma barwę brązową z charakterystycznymi żółtymi plamkami, które ułatwiają identyfikację w terenie. Jak przystało na przedstawiciela ryjkowcowatych, posiada wyraźny ryjek. Cykl rozrodczy szeliniaka jest specyficzny – samice składają jaja w korzeniach pniaków drzew iglastych, a larwy żerują w systemach korzeniowych, prowadząc do ich rozkładu i osłabienia całych drzewostanów. Jedna samica może złożyć od 60 do nawet 100 jaj. W sprzyjających warunkach populacja może gwałtownie wzrosnąć, co czyni kontrolę nad nią wyjątkowo trudną i wymaga szybkiej reakcji. Cechy morfologiczne i cykl życiowy Dorosłe szeliniaki sosnowe mają zwartą, krępą budowę ciała. Ich znakiem rozpoznawczym są czułki osadzone na końcu ryjka – typowe dla ryjkowców. Żyją głównie w martwym drewnie, gdzie również zimują – w korzeniach pniaków. Gdy temperatura wzrasta, rozpoczynają nowy cykl życia: składają jaja i przystępują do żerowania. Cykl rozwojowy przebiega w kilku etapach: Zdolność do zimowania w korzeniach sprawia, że szeliniaki są gotowe do działania zaraz po nadejściu wiosny. Młode chrząszcze szybko się rozprzestrzeniają, co utrudnia ich kontrolę. Dlatego skuteczna walka z tym szkodnikiem wymaga wiedzy i długoterminowej strategii. Larwa szeliniaka i jej rozwój w pniakach drzew iglastych Larwy szeliniaka sosnowego są głównym źródłem szkód w środowisku leśnym. Żerując wewnątrz pniaków drzew iglastych, niszczą ich strukturę od środka. Jaja składane są bezpośrednio w korzeniach, a larwy rozwijają się w ukryciu – w wąskich, długich chodnikach pod korą, co czyni je niemal niewidocznymi i trudnymi do wykrycia. Pniaki stanowią dla larw idealne środowisko, ponieważ zapewniają: Zrozumienie rozwoju larw jest kluczowe dla skutecznej ochrony lasów. To właśnie na tym etapie można wdrożyć działania biologiczne i mechaniczne, które ograniczą populację szkodnika i zminimalizują szkody. Żer uzupełniający i regeneracyjny dorosłych osobników Po zimie dorosłe szeliniaki natychmiast przystępują do tzw. żeru uzupełniającego. Odbywa się on głównie na młodych drzewkach i służy odbudowie zapasów energetycznych przed okresem rozrodu. Młode osobniki żerują przede wszystkim na korze, co w przypadku dużej liczebności może prowadzić do poważnych uszkodzeń drzew i zahamowania ich wzrostu. Starsze chrząszcze przechodzą przez etap żeru regeneracyjnego, koncentrując się na szyjkach korzeniowych. Dzięki temu utrzymują zdolność do rozmnażania, co jest kluczowe dla kontynuacji cyklu życiowego. Oba typy żerowania mają istotne znaczenie: Zrozumienie zachowań żerowych szeliniaka może realnie pomóc leśnikom w ochronie młodych upraw i ograniczaniu szkód wyrządzanych przez tego niepozornego, ale groźnego chrząszcza. Szkodliwość i wpływ na uprawy leśne Szeliniak sosnowy to niewielki, lecz wyjątkowo groźny szkodnik drzew iglastych. Choć jego rozmiary mogą być mylące, potrafi wyrządzić ogromne szkody, szczególnie w młodych uprawach. Jego żerowanie prowadzi do masowego obumierania sadzonek, co stanowi poważne zagrożenie dla gospodarki leśnej. Z tego powodu uznawany jest za jeden z najgroźniejszych szkodników leśnych w Europie i Azji. Aby skutecznie chronić uprawy leśne, niezbędne jest poznanie biologii i zachowań tego owada – jego cyklu rozwojowego, preferencji pokarmowych oraz sposobu działania. Szeliniak najczęściej atakuje młode drzewa, osłabiając je, a często prowadząc do ich całkowitego zamierania. Największe straty notuje się w szkółkach leśnych, gdzie sadzonki są szczególnie podatne na atak – delikatne, bezbronne i łatwe do zniszczenia. Zrozumienie mechanizmów działania szkodnika to pierwszy krok do skutecznej ochrony. Atakowane gatunki drzew: sosna, modrzew, świerk Choć głównym celem szeliniaka jest sosna, nie ogranicza się on wyłącznie do niej. Równie chętnie atakuje modrzewie i świerki, co sprawia, że zagrożone są różne gatunki drzew iglastych. Gatunek drzewa Stopień zagrożenia Skutki żerowania Sosna Bardzo wysoki Obgryzanie kory, osłabienie, zamieranie całych fragmentów upraw Modrzew Średni Uszkodzenia kory, zaburzenia transportu wody i składników odżywczych, podatność na infekcje Świerk Niski do średniego Rzadziej atakowany, ale w okresach masowego pojawu może ucierpieć Znajomość preferencji pokarmowych szkodnika pozwala lepiej zaplanować działania ochronne i ograniczyć straty w uprawach iglastych. Uszkodzenia sadzonek i młodych drzew Charakterystyczne objawy obecności szeliniaka to obgryziona kora aż do bielu, żółknące i opadające igły oraz ogólne osłabienie roślin. Drzewka wyglądają na chore i tracą witalność z dnia na dzień. To moment, w którym nie można zwlekać – konieczne jest natychmiastowe działanie. Skutki żerowania szeliniaka są wielowymiarowe: Wczesne rozpoznanie objawów i szybka reakcja to klucz do ograniczenia strat. Szkółki leśne i uprawy jako miejsca największych strat Szkółki leśne to środowisko, w którym szeliniak sosnowy może wyrządzić największe szkody. Młode sadzonki rosną tam gęsto, są delikatne i pozbawione naturalnych mechanizmów obronnych. Dla szkodnika to idealne warunki do rozwoju – nawet niewielka liczba osobników może spowodować poważne straty. Aby skutecznie chronić szkółki i młodniki, należy: Monitoring i wykrywanie obecności szkodnika Skuteczne monitorowanie szeliniaka sosnowego stanowi podstawę ochrony lasów przed tym niepozornym, lecz groźnym chrząszczem. Proces ten opiera się na rozmieszczaniu specjalistycznych pułapek oraz systematycznym kontrolowaniu upraw, co umożliwia szybkie wykrycie pierwszych oznak obecności szkodnika i natychmiastowe podjęcie działań zaradczych. W praktyce stosuje się połączenie tradycyjnych metod z nowoczesnymi rozwiązaniami technologicznymi. Taka kombinacja tworzy elastyczny i niezawodny system wczesnego ostrzegania. Czasem wystarczy jeden sygnał, by zapobiec poważnym stratom w drzewostanie. Wałki sosnowe i ich zastosowanie Wałki sosnowe to klasyczna i
Skąd się biorą korniki?
Skąd się biorą korniki? Korniki to małe, niepozorne chrząszcze, które potrafią wyrządzić ogromne szkody. Wgryzając się w drewno, niszczą nie tylko meble czy belki stropowe, ale nawet całe konstrukcje domów. Choć wyglądają niegroźnie, ich obecność stanowi poważne zagrożenie dla trwałości i estetyki drewnianych elementów. Chcesz się ich skutecznie pozbyć? Najpierw musisz zrozumieć: Brzmi poważnie? I słusznie. Ale spokojnie – jesteś we właściwym miejscu, by dowiedzieć się, jak odzyskać kontrolę nad swoim drewnem. Zaczynamy! Główne źródła pojawienia się korników w domu Skąd biorą się korniki w naszych domach? Najczęściej… przynosimy je sami. Choć może to brzmieć zaskakująco, to właśnie zainfekowane drewno – w postaci opału, mebli czy elementów konstrukcyjnych – jest głównym winowajcą. W jego wnętrzu mogą ukrywać się larwy, które z czasem przeobrażają się w dorosłe owady i zaczynają niszczyć wszystko, co drewniane. Co istotne, nie tylko nowe przedmioty mogą być źródłem problemu. Często to właśnie stare meble, antyki czy rodzinne pamiątki są siedliskiem larw. Jeśli przez lata były przechowywane w wilgotnych pomieszczeniach, ryzyko ich obecności znacząco rośnie. Zanim wprowadzisz je do domu – dokładnie je obejrzyj. W razie wątpliwości lepiej oddać je do konserwacji niż ryzykować inwazję szkodników. Nie można też zapominać o roli wilgotności powietrza. Zbyt wysoka – spowodowana przeciekającym dachem, nieszczelnymi oknami czy brakiem wentylacji – tworzy idealne warunki dla korników. Mokre drewno to dla nich prawdziwa uczta. Dlatego kontrolowanie poziomu wilgoci w domu to nie luksus, a konieczność. Zainfekowane drewno konstrukcyjne, meble i opał Korniki najczęściej trafiają do naszych domów razem z: Nawet jeśli drewno wygląda na zdrowe, w jego wnętrzu mogą czaić się larwy. Z czasem przeobrażają się w dorosłe owady, które żerują, osłabiając strukturę drewna i prowadząc do poważnych uszkodzeń. Warto pamiętać, że używane przedmioty drewniane – takie jak antyki, meble z drugiej ręki czy stare pamiątki – również mogą być źródłem problemu. Zawsze dokładnie je obejrzyj przed wniesieniem do domu. Jeśli coś wzbudzi Twoje podejrzenia – skonsultuj się z fachowcem. Wilgotne środowisko sprzyjające rozwojowi korników Wilgoć to sprzymierzeniec korników. Osłabia strukturę drewna, czyniąc je łatwym celem dla owadów. Najczęstsze źródła wilgoci w domu to: Co gorsza, wilgoć sprzyja również rozwojowi grzybów i pleśni, które dodatkowo niszczą drewno. Regularne monitorowanie poziomu wilgotności i szybka reakcja na przecieki to nie tylko kwestia komfortu, ale przede wszystkim – ochrona Twojego domu przed poważnymi zniszczeniami. Stare meble i antyki jako nośnik larw Stare meble i antyki potrafią dodać wnętrzu charakteru, ale mogą też przynieść sporo kłopotów. Jeśli przez lata były przechowywane w wilgotnych, nieogrzewanych pomieszczeniach, istnieje duże ryzyko, że zawierają larwy korników. Jeśli mieszkasz w domu z dużą ilością drewna – masz drewniane stropy, podłogi, ściany – jesteś szczególnie narażony. Dlatego: To najlepszy sposób, by uchronić się przed kosztownymi naprawami i niepotrzebnym stresem. Jak rozpoznać obecność korników w drewnie Wczesne rozpoznanie obecności korników może uchronić Twój dom przed kosztowną renowacją. Te niepozorne owady potrafią wyrządzić poważne szkody, ale jeśli zareagujesz odpowiednio wcześnie, masz realną szansę, by je powstrzymać. Na co zwrócić uwagę? Oto najczęstsze objawy obecności korników: Im szybciej zauważysz te symptomy, tym większa szansa na ograniczenie zniszczeń i uniknięcie poważniejszych problemów konstrukcyjnych. Regularnie kontroluj wszystkie drewniane elementy – szczególnie w starszych domach, na strychach i w piwnicach. Czasem wystarczy jedno spojrzenie, by dostrzec coś niepokojącego. Mączka drzewna i otwory wylotowe jako ślady żerowania Jednym z najbardziej charakterystycznych śladów żerowania korników jest mączka drzewna – drobny, jasny pył, który gromadzi się wokół zainfekowanego drewna. To efekt pracy larw, które drążą w nim skomplikowaną sieć tuneli. Obok mączki często pojawiają się małe, okrągłe otwory – to przez nie dorosłe osobniki opuszczają drewno, kończąc jeden cykl życia i rozpoczynając kolejny. Jeśli zauważysz takie otwory w belkach stropowych lub meblach, to sygnał alarmowy. Drewno zostało zaatakowane i trzeba działać – najlepiej natychmiast. W przeciwnym razie szkody mogą się pogłębiać z każdym dniem, a im dłużej zwlekasz, tym trudniej będzie je naprawić. Dźwięki skrobania wewnątrz drewna Wyobraź sobie noc. Cisza, spokój, a nagle – delikatne odgłosy drążenia drewna. Jakby coś poruszało się w środku. Brzmi niegroźnie? Może i tak, ale to może być znak, że larwy korników właśnie pracują. Te subtelne dźwięki to efekt ich żerowania – najczęściej słyszalne w absolutnej ciszy, na przykład na poddaszu lub w piwnicy. Nie ignoruj takich sygnałów. Jeśli coś Cię zaniepokoi, dokładnie obejrzyj wszystkie drewniane elementy w domu. A jeśli masz wątpliwości – skonsultuj się z fachowcem. Lepiej dmuchać na zimne, niż później żałować. Obserwacja larw korników i ich cyklu rozwojowego Chcesz skutecznie pozbyć się korników? Najpierw je poznaj. Znajomość cyklu życia korników to klucz do skutecznej walki. Najwięcej szkód wyrządzają larwy – to one drążą drewno, tworząc w nim labirynty tuneli i osłabiając jego strukturę od środka. Obserwując rozwój larw, możesz lepiej zaplanować działania – zarówno zapobiegawcze, jak i interwencyjne. Na przykład: Nie czekaj, aż będzie za późno. Jeśli zauważysz jakiekolwiek oznaki obecności korników, działaj natychmiast – to jedyny sposób, by skutecznie ochronić drewno i konstrukcję budynku. Jakie drewno najczęściej atakują korniki Korniki to niewielkie, ale wyjątkowo destrukcyjne owady, które mogą wyrządzić poważne szkody w elementach drewnianych konstrukcji. Choć nie każde drewno jest dla nich atrakcyjne, mają wyraźne preferencje. Najczęściej atakują drewno miękkie pochodzące z drzew iglastych, takich jak sosna, świerk czy jodła. Dlaczego właśnie te gatunki? Jeśli chcesz skutecznie zabezpieczyć swój dom przed kornikami, warto zrozumieć, co je przyciąga – i jak temu przeciwdziałać. Drewno miękkie i iglaste – preferencje korników Dla korników miękkie drewno iglaste to prawdziwa uczta. Gatunki takie jak sosna i świerk, powszechnie wykorzystywane w budownictwie i meblarstwie, są szczególnie narażone na ich ataki. Powody są proste: W efekcie drewno iglaste staje się jednym z ulubionych celów korników w domach, altanach, a nawet na dachach. Jeśli planujesz użycie takiego materiału, warto rozważyć dodatkowe zabezpieczenia: Rola wilgotności i rodzaju drewna w podatności na atak Nie tylko gatunek drewna ma znaczenie – wilgotność również odgrywa kluczową rolę. Wilgotne drewno tworzy idealne warunki do rozwoju larw: ciepło, wilgoć i brak przewiewu to dla nich idealne środowisko. Przykłady sytuacji sprzyjających inwazji korników: Warto również wiedzieć, że niektóre gatunki drewna liściastego, takie jak dąb czy jesion, wykazują naturalną odporność na szkodniki. To czyni je
Trzeń korowy
Trzeń korowy występowanie Trzeń korowy powszechnie występuje na terenie Europy. W Polsce lokalne siedliska trzenia korowego rozproszone są po całym naszym kraju. Trzeń korowy żerowanie Trzeń korowy żeruje w wielu różnych gatunków drzew liściastych w tym między innymi buków, topoli wiązów i dębów. Żerowanie trzenia korowego w różnych gatunkach drzew iglastych takich jak na przykład jodły, świerki i sosny jest już znacznie rzadsze. Trzenie korowe żerują w drewnie budowlanym, pniakach oraz obumierających drzewach. Żerują głównie w wilgotnym drewnie, które zostało już częściowo rozłożone. Trzeń korowy rozwój Żółto-białe larwy trzenia korowego mają do 10 milimetrów długości. Ciała larw trzenia korowego pokryte są pojedyńczymi, ale dość długimi bo mającymi nawet ponad 6 milimetrów długości włoskami. Po kopulacji jaja składane są przez samice trzenia korowego wewnątrz drewna. Chodniki drążone przez larwy trzenia korowego mają kręty przebieg. Przepoczwarzenie trzenia korowego najczęściej następuje wewnątrz rozszerzonej części korytarza larwalnego. Osobniki dorosłe trzenia korowego mają od 4,5 do 5,5 milimetrów długości. Trzeń korowy zniszczenia Często zdarza się że trzeń korowy całkowicie niszczy drewno zostawiając jedynie jego cienką, zewnętrzną warstwę. Żerowanie w rozłożonym drewnie połączone z rzadszym występowaniem sprawia jednak, że straty, które powoduje trzeń korowy są mniejsze od strat powodowanych przez szkodniki drewna takie jak między innymi spuszczel pospolity lub kołatek domowy.
Ostrokrywka goniec
Ostrokrywka goniec (Oxymirus cursor) to owad żerujący w drewnie zaliczany do rodziny kózkowatych. Występowanie ostrokrywki gońca Ostrokrywka goniec występuje na terenie Europy. Na terenie Syberii zasięg występowania tego owada rozciąga się aż do gór Ałtaj. Ten drewnożerny owad pojawia się też w zachodniej Azji. Na terenie Europy środkowej ostrokrywka goniec pojawia się na terenach górzystych aż do górnej granicy lasu. W Polsce ostrokrywka goniec występuje głównie w południowej części kraju. Szczególnie liczny ten żerujący w drewnie owad jest w górach oraz w rejonach podgórskich. Na terenach nizinnych w tym zwłaszcza w północno-wschodniej części naszego kraju ten drewnożerny robak jest znacznie rzadszy. Żerowanie ostrokrywki gońca Ostrokrywka goniec żeruje w różnych gatunkach drzew iglastych. Najczęściej jest to świerk, rzadziej modrzew, jodła lub sosna. Jedynie sporadycznie zdarza się, że żeruje on w drzewach liściastych takich jak buk, olcha lub brzoza. Ostrokrywka goniec zasiedla głównie dolne części drzew (część odziomkowa, nabiegi korzeniowe, szyje korzeniową i korzenie martwych, stojących drzew). Ten drewnożerny robak żeruje również w drzewach złamanych lub powalonych, pniakach, grubych gałęziach leżących na glebie lub ściółce oraz w wilgotnych częściach słupów ogrodzeniowych. Osobniki dorosłe ostrokrywki gońca mają od 14 do 33 milimetrów długości. Ich krępe ciała wyraźnie zwężają się ku końcowi. Na bokach przedplecza znajduje się duży, pojedynczy kolec. Na pokrywach znajdują się delikatne, podłużne żeberka, które na końcu przy szwie wyciągnięte są w ostry koniec. Ten robak żerujący w drewnie może mieć różne barwy. Ciała samców najczęściej są w całości czarne. Jedynie górna warga i nasada czułków są czerwonobrunatne. Samice również są w większości czarne. Czerwonobrunatne są jedynie jej odnóża, czułki oraz dwie podłużne smugi znajdujące się na każdej z pokryw. Na górnej części ciała znajdują się nieliczne włoski. U samic są one żółte, a u samców szare. Białe larwy osiągają do 35 milimetrów długości. Po bokach głowa jest zaokrąglona i wypukła. Lekko wypukłe jest również przedplecze. W jej przedniej części oraz po bokach znajdują się długie włoski, które tworzą poprzeczną przepaskę. U nasady przedplecza znajdują się włoski, które ustawione są w poprzecznym rzędzie. Na grzbietowych poduszkach ruchowych znajdują się dobrze rozwinięte granulki ruchowe, które poukładane są w poprzeczne rzędy. Ostatni tergit odwłokowy zakończony jest dwoma grubymi, zesklerotyzowanymi kolcami. Rozmnażanie się i rozwój ostrokrywki gońca. Osobniki dorosłe pojawiają się od maja do lipca. W wysokich górach mogą pojawiać się nawet w sierpniu. Szczególnie łatwo jest je zauważyć podczas ciepłych, słonecznych dni. Pojawiają się wtedy na kwitnących roślinach zielnych z rodziny baldaszkowatych, krzewach i drewnie w którym będą rozwijać się larwy. Jaja składane są przez samice w otworach wylotowych innych owadów oraz w szparach znajdujących się w korze. Świeżo wylęgnięte larwy żerują pod korą w miazdze i łyku. Później larwy wgryzają się w wilgotne, oraz częściowo rozłożone drewno twardzielowe lub bielaste. Chodniki drążone przez te robaki w drewnie mają do 2 centymetrów szerokości i owalny kształt. Biegną one w różnych kierunkach. Chodniki te ściśle zapełnione są jasną, drobną mączką, która złożona jest z wygryzionych z drewna trocinek oraz odchodów larw. Przepoczwarzenie larw ma miejsce w maju w kolebce znajdującej się w końcowej części chodnika larwalnego albo w rzadkiej glebie znajdującej się w niewielkiej odległości od drewna w którym żerowały larwy. Cykl rozwojowy trwa trzy lata. Szkody wyrządzane przez ostrokrywkę goniec Szkody, które wyrządza ten żerujący w drewnie robak nie są duże ponieważ atakuje on głównie drewno, które jest wilgotne i zostało już częściowo rozłożone przez grzyby. Jedynie sporadycznie zdarza się, że ten żerujący w drewnie robak zasiedla dolne części martwych, ale wciąż jeszcze twardych drzew lub znajdujące się blisko gleby części słupów ogrodzeniowych.
Rzemlik plamisty
Rzemlik Plamisty – Występowanie, żerowanie i szkody wyrządzane przez szkodnika Rzemlik plamisty (Saperda scalaris) znany również jako rzemlik dębowy jest szkodnikiem drewna z rodziny kózkowatych. Występowanie rzemlika plamistego Rzemlik plamisty występuje na terenie całej Europy z wyjątkiem półwyspu Iberyjskiego. Poza Europą występuje również na terenie północnej Afryki, Azji Mniejszej, Kaukazu, Zakaukazia, północnego Iranu, Kazachstanu, północno-wschodnich chin, Korei i innych rejonów północnej Azji. W Polsce ten drewnożerny owad występuje licznie i często za równo na terenach nizinnych jak i na pogórzu oraz w górach aż do wysokości 1100 metrów nad poziomem morza. Rzemlik plamisty występuje w lasach mieszanych i liściastych rosnących na terenie różnego rodzaju siedlisk. Rzemlik plamisty najczęściej pojawia się w drzewostanach liczących sobie od 40 do 90 lat. Żerowanie rzemlika plamistego Rzemlik plamisty rozwija się na różnych gatunkach drzew liściastych w tym również na drzewach owocowych. Wśród drzew na których żeruje rzemlik plamisty są między innymi buki, brzozy, graby, dęby, jesiony, jarzęby, kasztanowce, leszczyny, klony, olsze, lipy, topole, orzechy włoskie, wierzby, wiązy, tarniny, kruszyny, czarny bez, jabłonie, wiśnie, śliwy i grusze. Sporadycznie ten drewnojad stwierdzany jest również na drzewach iglastych takich jak jodły, modrzewie i świerki. Na terenie Polski gatunkami drzew w których rzemlik dębowy żeruje najczęściej są dęby bezszypułkowy i szypułkowy, brzoza brodawkowata, buk, olsza szara i czarna oraz wierzba iwa. Rzemlik plamisty może zasiedlać różne rodzaje materiału lęgowego począwszy od żywych drzew na których nie można zauważyć oznak uszkodzenia przez drzewa uszkodzone mechaniczne, osłabione i obumierające aż po drzewa martwe, powalone i ścięte. Podsumowując rzemlik plamisty może żerować w każdym drewnie wymienionych wcześniej gatunków drzew jeśli nie zostało one okorowane, oraz jest twarde i nierozłożone. Jak wygląda rzemlik plamisty? Osobniki dorosłe rzemlika plamistego mają od 11 do 20 milimetrów długości. Ich ciało pokryte jest krótkimi, gęstymi włoskami mającymi żółtozielony kolor. Na czułkach rzemlika plamistego począwszy od ich trzeciego członu znajdują się jasno owłosione obrączki. Przedplecze rzemlika plamistego jest kwadratowe lub lekko rozszerzone. Na środku przedplecza rzemlik plamistego znajduje się czarna nieowłosiona plama, która otoczona jest przylegającymi szarobłękitnymi włoskami. Pokrywy rzemlika dębowego są szaro lub żółtozielono owłosione. Znajduje się na nich podłużny, czarny rysunek. Rysunek ten składa się z plam i pięciu hakowatych przepasek. Jest on jednak bardzo zmienny. Znanych jest kilkadziesiąt jego aberracji barwnych tego rysunku. Czułki samców rzemlika plamistego są dłuższe od ich ciał, a samic rzemlika plamistego krótsze. Przedplecze samców rzemlika plamistego jest kwadratowe, a samic rzemlika plamistego poprzeczne. Jaja składane przez samice rzemlika plamistego są silnie wydłużone. Mają one aż 3 milimetry długości, a jednocześnie minimalnie mniej niż milimetr długości. Są one kremowobiałe i drobno urzeźbione. Białe larwy rzemlika dębowego osiągają do 28 milimetrów długości. Na środku przedplecza tych drewnożernych robaków znajduje się charakterystyczne pole, które utworzone jest z licznych, drobnych kolców. Wielkość tych kolców maleje w kierunku tylnym. W odróżnieniu od innych gatunków rzemlików poduszki ruchowe na tergicie odwłoka rzemlika plamistego są wypukłe i pokryte drobnymi kolcami, które w środku rozdzielone są mającą podłużny kształt bruzdką. Poczwarki rzemlika plamistego mają od 14 do 20 milimetrów długości. Ich wydłużone ciała pokryte są kolcami włoskami. Na ostatnim, szeroko zaokrąglonym członie odwłokowym poczwarki rzemlika dębowego znajdują się cztery bardzo duże, chitynowe kolce. Rozmnażanie się i rozwój rzemlika plamistego Osobniki dorosłe rzemlików plamistych widywane są od maja aż do drugiej dekady sierpnia. Najliczniej pojawiają się one na przełomie maja i czerwca. Widywane są rzadko ponieważ prowadza skryty tryb życia. Najczęściej spotykane są w godzinach popołudniowych lub wieczornych na liściach drzew i materiale lęgowym. Osobniki dorosłe rzemlika plamistego odbywają żer regeneracyjny na liściach. Podczas tego żeru wygryzają one podłużne, poszarpane nacięcia biegnące wzdłuż żyłek liściowych. Jaja składane są przez samice rzemlika plamistego pojedynczo w głębokich, poprzecznych nacięciach znajdujących się w korze. Larwy rzemlika plamistego wylęgają się z jaj po upływie kilkunastu dni. Początkowo ich żerowanie odbywa się w wewnętrznych warstwach kory, łyku i kambium. Następnie żerowanie rzemlika plamistego obejmuje również zewnętrzne warstwy drewna. Chodniki larwalne drążone przez te drewnożerne robaki częściowo zapełnione są przez grube, brunatne trocinki oraz ciemniejsze ekskrementy. Po przezimowaniu larwy rzemlika plamistego cały kolejny rok spędzają żerując pod korą. Chodniki drążone przez larwy rzemlika plamistego żerujące w korze mają od 6 do 11 milimetrów szerokości, a chodniki drążone przez te drewnożerne larwy w wierzchnich warstwach drewna mają od 5 do 9 milimetrów szerokości. Przebieg wspomnianych chodników jest nieregularny. Bardzo często, zwłaszcza w górnej części pnia zdarza się, że chodniki te mają przebieg poprzeczny. Chodniki drążone przez larwy rzemlika plamistego gęsto wypełnione są wiórkami i brunatnobiałymi trocinkami. W końcowej części rozszerzają się one placowato. Jesienią podczas drugiego roku żerowania larwy wygryzają kolebki poczwarkowe. Kolebki te mogą być zlokalizowane w różnych częściach drzew, a ich kształt uzależniony od tego gdzie się one znajdują. Hakowaty kształt zaobserwowano w przypadku kolebek znajdujących się na głębokości wynoszącej od 7 do 30 milimetrów w drewnie. Jamowaty kształt zaobserwowano w przypadku kolebek znajdujących się do głębokości 15 milimetrów w drewnie lub wewnątrz korowiny. Przepoczwarzenie larw rzemlika plamistego następuje wiosną po przezimowaniu wewnątrz kolebek. Najczęściej dzieje się to pod koniec kwietnia. Po wylęgnięciu się osobniki dorosłe rzemlika plamistego wygryzają w korze koliste otwory mające od 4 do 5 milimetrów średnicy. Na bukach i brzozach otwory te mają owalny kształt i wymiary 4-6 x 5-8 milimetrów. Cykl rozwojowy rzemlika plamistego najczęściej trwa dwa lata. W wyjątkowo niesprzyjających warunkach może on przedłużyć się do trzech lat. Wydłużeniu cyklu rozwojowego rzemlika plamistego sprzyja zwłaszcza przesuszenie materiału lęgowego. Jakie szkody wrządza Rzemik plamisty Rzemlik plamisty jest groźnym szkodnikiem wtórnym. Ten drewnożerny robak dobija drzewa uszkodzone lub osłabione w tym również te, w przypadku których uszkodzenia są tylko nieznaczne. Na drzewach stojących uszkodzenia powodowane przez rzemlika plamistego sięgają do głębokości 3 centymetrów, a na drzewach leżących do głębokości 6 centymetrów. Szkody wyrządzane przez rzemlika plamistego często mylone są ze szkodami wyrządzanymi przez inne gatunki szkodników drewna w tym zwłaszcza przez żerujących w podobny sposób paśnika pałączastego i niszczyciela pałączastego. Rzemlik plamisty wyrządza także szkody pośrednie poprzez przenoszenie zarodników grzybów, które powodują naczyniową chorobę dębów. Jak zapobiegać szkodom wyrządzanym przez szkodnika Zapobieganie szkodom wyrządzanym przez rzemlika plamistego polega przede wszystkim na podejmowaniu działań profilaktycznych. Działania te to między innymi usuwanie z lasów chorych i osłabionych drzew, wczesne wywożenie surowca z lasu oraz korowanie materiału lęgowego larw rzemlika plamistego. Drewno w którym żerują larwy rzemlika plamistego powinno zostać natychmiast okorowane lub zabezpieczone chemicznie. W przypadku masowego występowania rzemlika plamistego na początku marca wykładane są drzewa pułapkowe, które korowane są w połowie sierpnia. Pułapki te wykładane są w ocienionych miejscach zlokalizowanych we wnętrzu drzewostanu.
Zagwoździk złocistozielony
Gdzie można spotkać zagwoździka złocistozielonego? Zagwoździk złocistozielony znany również jako ściga lśniąca jest owadem szeroko rozpowszechnionym na terenie południowo-wschodniej, środkowej i północnej Europy. Poza Europą pojawia się również na terenie Azji Mniejszej, Syrii i Syberii. W Europie Środkowej ten drewnożerny robak najliczniejszy jest na terenach górzystych. Zagwoździk złocistozielony występuje na terenie całej Polski, a lokalnie jest dość liczny. Żerowanie zagwoździka złocistozielonego – czym się żywi? Zagwoździk złocistozielony to robak żerujący w drzew różnych gatunkach drzew. Najczęściej są to drzewa iglaste takie jak modrzewie, świerki, sosny, jałowce i jodły. Czasami ten drewnożerny robak żeruje również w drzewach liściastych takich jak dęby, buki i klony. Na terenie Europy, a wiec również Polski zagwoździk złocistozielony żeruje głównie w jodle i świerku. Jego żerowanie w naszym kraju stwierdzono również na dość rzadkich u nas świerku sitkajskim i świerku kłującym. Zagwoździk złocistozielony opanowuje duże części martwych, obumierających lub osłabionych drzew. Może zasiedlać także drzewa złamane, powalone i świeżo ścięte oraz gałęzie mające kila centymetrów długości. Najliczniejszy jest w drzewostanach młodych i w średnim wieku. Jak wygląda zagwoździk złocistozielony? Dorosły zagwoździk złocistozielony ma od 8 do 15 milimetrów długości. Ten żerujący w drewnie robak jest silnie spłaszczony grzbietowo-brzusznie. Przedplecze jest delikatnie, ale gęsto punktowane i pozbawione owłosienia. Na przodzie pokryw nie ma epipleurów. U swojej nasady pokrywy ścigi lśniącej są grubo i gęsto punktowane. W swojej tylnej części są one siatkowato pomarszczone. Pokrywy oraz przedplecze formy typowej są spiżowe lub metaliczno-zielone. Sporadycznie zdarza się, że pokrywy są czarne lub czerwono-żółte. Czułki samców zagwoździka złocistozielonego dochodzą aż do pokryw. Czułki samic zagwoździka złocistozielonego są znacznie krótsze od czułków samców. Jaja zagwoździka złocistozielonego są matowe, białe, wydłużone i zaokrąglone. Na jednym z biegunów zaokrąglenie to jest wąskie, a na drugim szerokie. Jaja te mają średnicę wynoszącą 0,6 milimetra i od 1,6 do 1,8 milimetra długości. Larwy ścigi lśniącej osiągają do 20 milimetrów długości. Ich ciała równomiernie zwężają się ku tyłowi. Po bokach pokryte są one złocistożółtymi włoskami. Na krawędzi hypostomu głowy ścigi lśniącej znajdują się cztery zesklerotyzowane zęby, które skierowane są w dół. Jest charakterystyczna cecha larw tego gatunku pozwalająca na odróżnienie ich od innych szkodników drewna. Poczwarki ścigi lśniącej osiągają do 116 milimetrów długości. Ich głowa jest krótka. Na ciemieniu znajduje się szerokie wklęśnięcie. W przeciwieństwie do zagwoździka fioletowego na grzbietowej części jej ciała nie ma kolców. Rozmnażanie się i rozwój zagwoździka złocistozielonego. Osobniki dorosłe zagwoździka złocistozielonego pojawiają się od czerwca do lipca. Można je wtedy zauważyć na stogach chrustu, drewnie sągowym i wykonanych z drewna płotach. Czasami zdarza się, że te żerujące w drewnie robaki spotykane są wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych do których dostają się one z drewnem opałowym. Po kopulacji samice składają około 50 jaj w szparach kory. Po wylęgnięciu się larwy żerują pomiędzy drewnem, a korą co powoduje silne uszkodzenia bielu. Początkowo chodniki drążone przez larwy mają przebieg taśmowaty. Boki chodników larwalnych mają chropowate, płaskie dno i ostrokrawędziste boki. Chodniki te są wyjątkowo szerokie za równo w porównaniu do chodników innych szkodników drewna jak i w porównaniu do wielkości larw mają bowiem one 15 milimetrów długości. Chodniki te częściowo zapełnione są trocinkami mającymi białawobrunatną barwę W swojej końcowej części chodniki te placowato powiększają się osiągając szerokość wynoszącą od 2 do 4 centymetrów. Na bokach tego plackowatego rozszerzenia znajduje się owalny, płaski otwór mający wymiary 2 na 8 milimetrów. Poprzez otwór ten larwy wgryzają się w drewno na głębokość wynoszącą do 4 centymetrów. Na tej głębokości odbywa się ich zimowanie. W końcowej części łukowatego chodnika znajduje się mająca od 3 do 7 centymetrów kolebka poczwarkowa. Kolebka ta zamknięta jest zatyczką wykonaną z wiórów. Chrząszcz ten opuszcza kolebkę poczwarkową w połowie czerwca, kiedy to wydostaje się on na zewnątrz poprzez owalny otwór wylotowy mający wymiary wynoszące 3 na 6 centymetrów. Cykl rozwojowy najczęściej trwa rok, ale może on przedłużyć się do dwóch lat. Szkody wyrządzane przez zagwoździka złocistozielonego Zagwoździk złocistozielony nie powoduje dużych szkód w drzewostanie ponieważ zazwyczaj żeruje on w drzewach, które już są obumierające lub osłabione. Bardzo spada jednak wartość techniczna drewna, które jest uzyskiwane z takich drzew. Spadek wartości technicznej drewna szczególnie duży jest w strzałach w których ścigi fioletowe mogą żerować bardzo licznie. Zwalczanie zagwoździka złocistozielonego i zapobieganie szkodom wyrządzanym przez zagwoździka fioletowego. Zapobieganie szkodom wyrządzanym przez zagwoździka fioletowego polega głównie na szybkim korowaniu drewna. Dotyczy to zwłaszcza drewna, które już zostało zasiedlone przez larwy ścigi fioletowej. Bardzo ważne jest aby zrobić to zanim larwy zaczną wgryzać się głębiej w drewno.
Cioch barwny
Cioch barwny (Anaglyptus mysticus) znany również jako cioch wzorzysty jest szkodnikiem drewna zaliczanym do rodziny kózkowatych. Występowanie ciocha barwnego w Polsce i na świecie Cioch barwny jest owadem powszechnie występującym na terenie Europy. Jego zasięg występowanie rozciąga się od rejonu Morza Śródziemnego do Wielkiej Brytanii i południowej Skandynawii. Na wschodzie jego zasięg występowania sięga aż po Kaukaz i Zakaukazie ale jest już tam rzadko spotykany. Cioch wzorzysty występuje też choć dość rzadko w północnej Afryce. W Polsce cioch barwny występuje na terenie całego kraju za równo na terenach nizinnych jak i górskich aż do wysokości wynoszącej 1000, a według niektórych źródeł 2000 metrów nad poziomem morza. Spotykany jest w lasach mieszanych i liściastych, zagajnikach, parkach oraz sadach owocowych. Szczególnie często pojawia się na skrajach lasów i nasłonecznionych polanach. W jakim drewnie żeruje cioch barwny? Cioch barwny to wyjątkowo mało wybredny owad żerujący w drewnie. Większość drewnojadów może żerować jedynie w kilku, a czasem nawet wyłącznie w jednym gatunku drewna. Tak jest między innymi w przypadku owadów takich jak żerujący w dębie miazgowiec parkietowiec, żerujące w wierzbie wonnica piżmówka i dłużynka dwukropkowa, żerująca w topoli trociniarka południowa, żerująca w brzozie plamkówka brzozówka i zerująca w wierzbie plamkówka wierzbówka. Zupełne inaczej jest w przypadku ciocha barwnego. Jest on gatunkiem polifagicznym, co oznacza, że może on żerować w różnych gatunkach drzew i krzewów liściastych. Są to między innymi drzewa takie jak dąb, buk, klon, grab, lipa, leszczyna, olsza, robinia, trzmielina, głóg, czarny bez, orzech włoski i wiąz. Ten drewnożerny owad żeruje także na licznych drzewach owocowych na przykład gruszach. Cioch wzorzysty atakuje drzewa obumierające, osłabione i martwe. Szczególnie licznie ten drewnojad żeruje w odziomkowych częściach drzew. Poza nimi ten szkodnik drewna żeruje również w obumarłych gałęziach, tylcach złomów, koronach żywych drzew, pniakach i nabiegach korzeniowych. Ten drewnożerny owad nigdy nie żeruje w materiale leżącym. Osobniki dorosłe ciocha barwnego żywią się pyłkiem. Jak wygląda cioch barwny i jak go rozpoznać? Osobniki dorosłe ciocha barwnego osiągają od 6 do 14 milimetrów długości. Ich ciała są czarne i wydłużone. Czułki ciocha barwnego są cienkie i łagodnie zakończone. Czułki samców ciocha barwnego są dłuższe od czułek samic ciocha barwnego. Przedplecze ciocha barwnego jest węższe od jego pokryw. U nasady przedplecza ciocha wzorzystego znajdują się podłużne bruzdy, a na całym przedpleczu bladożółte plamy. Pokrywy w części nasadowej obok i z tyłu tarczki z podłużnym wzgórkiem. Pierwszy z członów tylnych stóp ciocha barwnego jest niemal równie długi jak dwa kolejne razem wzięte. Pokrywy ciocha barwnego zakończone są łagodnym ścięciem. Za równo rysunek jak i barwa pokryw ciocha barwnego cechują się dużą zmiennością. U typowego przedstawiciela ciocha wzorzystego przednia połowa pokryw jest kasztanowa, ciemnobrunatna lub ciemnordzawa. W okolicach połowy pokryw ciocha wzorzystego znajdują się trzy przepaski. Przepaski te złożone są z krótkich włosków. Włoski te mogą być żółtawe, szarobiałe lub białe. Pod koniec pokryw znajduje się kolejna, choć nieco już mniej wyraźnie zaznaczona przepaska składająca się z włosków o tym samym kolorze co przepaski poprzednie. Czasami zdarza się, że przepaski środkowa oraz tylna zlewają się ze sobą tworząc pojedynczą przepaskę, która biegnie przez środek pokryw. Czasami zdarza się, że pokrywy ciocha barwnego są w całości czarne, a jaśniejsze przepaski znajdują się tylko na środku i na końcu przedplecza. Przepaski są charakterystyczną cechą tego owada umożliwiającą jego rozpoznanie. Warto jednak pamiętać, że podobne, choć nie identyczne przepaski występują też u osobników dorosłych innych gatunków owadów w tym owadów żerujących w drewnie takich jak pąśnik niszczyciel (plagionotus detritus), pąśnik pałączasty (Plagionotus arcuatus) znany również jako biegowiec łucznik, tryk świerkowiec (Clytus lama) i tryk dębowiec (Clytus arietis). Nogi tułowiowe ciocha barwnego są małe, ale pozostają wyraźne. Brzuszne oraz grzbietowe poduszki ruchowe segmentów odwłokowych mają jedną poprzeczną oraz dwie podłużne bruzdy. Rozmnażanie się i rozwój ciocha barwnego Osobniki dorosłe ciocha barwnego pojawiają się od maja do lipca. Zauważyć je można na roślinach zielnych zaliczanych do rodziny baldaszkowatych, kwitnących krzewach na przykład głogu, dereniu świdwa, czarnego bzu, tarnin i tawuli wierzbolistnej oraz stosach drewna liściastego i materiale lęgowym w którym rozwijać się będą larwy ciocha barwnego. Samice ciocha barwnego składają jaja w otworach wylotowych innych owadów lub w szparach kory znajdujących się na osłabionych gałęziach i pęknięciach drewna. Białe, osiągające do 20 milimetrów długości larwy pokryte są krótkimi szczecinkami. Początkowo żerowanie larw ciocha barwnego odbywa się pod korą. Dopiero później larwy ciocha barwnego zaczynają żerować w twardym, suchym i niezagrzybionym drewnie w którym wygryzają one nieregularne, nierzadko płatowo rozszerzone chodniki, których szerokość wynosi około 8 milimetrów. Na cieńszym materiale lęgowym chodniki te mają zazwyczaj przebieg podłużny. Chodniki drążone przez larwy ciocha barwnego szczelnie zapełnione są zbitą, przypominająca gips masą składającą się z ekskrementów i zlepionych ze sobą trocinek. Przepoczwarzenie larw ciocha barwnego ma miejsce jesienią w wygryzionej w bielastym drewnie kolebce poczwarkowej. Po przypadającym najczęściej na wrzesień przepoczwarzeniu osobniki dorosłe ciocha barnego spędzają zimę wewnątrz kolebek poczwarkowych. Dopiero wiosną wygryzają się one z nich przez otwory wylotowe. Kształt otworów wylotowych uzależniony jest od płci osobnika dorosłego ciocha barwnego, który opuścił przez nie drewno. U samców są one koliste, a u samic niemal koliste. Otwory te mają od 3 do 4 milimetrów średnicy. Długość cyklu rozwojowego ciocha barwnego cechuje się dużym zróżnicowaniem w zależności od warunków zewnętrznych. Trwa on od roku do kilkunastu lat najczęściej jednak są to dwa lub trzy lata. Rozwój ciocha barwnego najdłuższy jest w drewnie przesuszonym. Jakie szkody wrządza cioch barwny w drewnie? Cioch barwny rozpoczyna swoje żerowanie w drewnie żywych drzew. Najczęściej żerowanie tego owada koncentruje się w dolnej części pnia. Bardzo często zdarza się, że zniszczenia powodowane przez ciocha barwnego są na tyle poważne, że doprowadza on do złamania się drzewa w którym odbywało się jego żerowanie. Cioch barwny może doprowadzać do poważnych strat na terenach, na których występuje w dużych ilościach. Czasami zdarza się, że cioch barwny uszkadza również drewno które użyte zostało do wyrobu mebli lub jest składowane. Zapobieganie szkodom wyrządzanym przez ciocha barwnego Zapobieganie szkodom wyrządzanym przez ciocha barwnego polega przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny lasu.
Rogatek pstrokaty
Szkodnik drewna z rodziny kózkowatych Rogatek pstrokaty (Acanthoderes clavipes) znany również jako rogatek pstry jest szkodnikiem drewna z rodziny kózkowatych i rodzaju Aegomorphus. Występowanie rogatka pstrokatego – gdzie można go znaleźć Rogatek pstrokaty występuje na terenie Europy, Kaukazu i Syberii. Pojawia się na całym terytorium Polski, ale najliczniejszy jest na pogórzu i w górach w tym zwłaszcza w Bieszczadach Gdzie żeruje rogatek pstry? Rogatek pstry żeruje w drzewach liściastych takich jak buki, graby, dęby i brzozy. Opada drzewa obumierające, gałęzie, złomy i pniaki. Żeruje w zdrowym, nieokorowanym i niezagrzybionym drewnie. Jak wygląda rogatek pstry Osobniki dorosłe rogatka pstrego mają od 7 do 17 milimetrów długości. Na każdym z boków przedplecza znajduje się jeden zaostrzony kolec. Wierzchnia strona ciała rogatka pstrokatego pokryta jest czarnym, brunatnym, szarym i pstrokatym owłosieniem. Na pokrywach rogatka pstrego znajdują się trzy niewyraźne, zazębione przepaski. Jeśli chodzi o wygląd nóg i czułków to z rogatka pstrokatego jest prawdziwa modnisia dopasował on bowiem wygląd nóg do czułek. Za równo na jednych jak i na drugich znajdują się naprzemienne jasne i ciemne prążki. Białe larwy rogatka pstrokatego osiągają do 25 milimetrów długości. Długość głowy rogatka pstrokatego jest większa od jej szerokości. Tylna cześć przedplecza jest głęboko, siatkowato bruzdkowana. Poduszki ruchowe pierścieni odwłoka od strony grzbietowej podzielone są środkowa linią. Rozpadają się one na okrągłe brodawki. Białe, spłaszczone brodawki osiągają do 16 milimetrów długości. Grzbiet pokryty jest niewielkimi włoskami i kolcami. Na ostatnim z pierścieni je odwłoka zauważyć można silny kolec środkowy, a po jego bokach kolejne mniejsze kolce. Rozmnażanie się i rozwój rogatka pstrokatego Osobniki dorosłe rogatka pstrokatego pojawiają się od czerwca do sierpnia. Pojedyncza samica składa pod łuskami kory do 40 jaj. Larwy te żerują pod korą w której wygryzają one kręte chodniki mające do 8 milimetrów szerokości. Na całej swojej długości wypełnione są one trocinkami z kory i wiórkami. Przepoczwarzenie rogatka pstrego następuje w mających rozmiar 7 na 30 milimetrów kolebkach poczwarkowych znajdujących się płytko pod powierzchnią drewna. Czasami zdarza się, że kolebki te mają postać płytkich wgłębień w zewnętrznych warstwach drewna. Owalne otwory wylotowe wygryzane są przez larwy, które następnie zatykają je korkiem złożonym z wiórków drzewnych. Rozwój rogatka pstrokatego trwa od roku do dwóch. Szkody wyrządzane przez rogatka pstrego Rogatek pstry żeruje w martwym drewnie w związku z czym nie powoduje on dużych szkód. Kolebki poczwarkowe znajdują się dość płytko w związku z czym po przetarciu pozostają w odpadach. Kolebki poczwarkowe rogatka pstrego będące następstwem jego żerowania w słupach zatrzymują wodę, co przyczynia się do ich gnicia. Zapobieganie szkodom wywoływanym przez rogatka pstrokatego polega na przestrzeganiu reguł higieny składowisk drewna i lasów. Rodzaj Aegomorphus Innymi przedstawicelami rodzaju Aegomorphus występującymi na terenie Polski są rogatek plamisty (Aegomorphus francottei), Aegomorphus grisescens, Aegomorphus krueoeri, Aegomorphus krueperi, rogatek ciemny (Aegomorphus obscurior) i Aegomorphus varius. Wszystkie wymienione owady występują jednak w Polsce dość rzadko. Rogatek ciemny Rogatek ciemny znany również jako rogatek biebrzański jest na tyle rzadki, że opisano go dopiero w 2005 roku. Jego odkrywcami są Jacek Hilszczański i Cezary Bystrowski. Przedplecze oraz pokrywy rogatka ciemnego pokryte są charakterystycznym czarno-biało-brązowym, nieregularnym deseniem przypominającym nieco kamuflaż żołnierzy walczących na terenach miejskich. Jego pokrywy podzielić można na cztery strefy różniące się pomiędzy sobą rodzajem deseniu. Pierwsza, znajdująca się najbardziej z przodu strefa jest czarna. Druga szarawa z małymi, nieregularnymi czarnymi plamkami. Trzecia czarno-brązowa, a ostatnia podobna do drugiej, ale czarne plamki są na niej większe i liczniejsze. Na bokach przedplecza znajdują się ostre wyrostki. Na czułkach rogatka ciemnego znajdują się białe i czarne prążki które przypominają prążki rogatka pstrokatego są jednak od nich wyraźniejsze. Osobniki dorosłe rogatka ciemnego mają od 9 do 13 milimetrów. Pojawiają się w maju lub w czerwcu. Jest on gatunkiem wyjątkowo rzadkim. Jego obecność stwierdzono jedynie na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego. Osobniki dorosłe gryzą korę, choć nie wiadomo czy żywi się korą czy też porostami. Larwy rogatka ciemnego rozwijają się w dębach szypułkowych.
Biegowiec dębowy
Biegowiec dębowy Szkodnik Dębów Biegowiec dębowy (Xylotrechus antilope) jest szeroko rozpowszechniony na terenie Europy, północnej Afryki, Kaukazu, Zakaukazia, tureckiej części Armenii i północnego Iranu. W Polsce ten robak w drewnie żerujący pojawia się w mieszanych i liściastych lasach z udziałem dębu znajdujących się w różnych częściach naszego kraju. Biegowiec dębowy nie jest szkodnikiem szczególnie szeroko rozpowszechnionym. Jedynie lokalnie ten drewnożerny robak może pojawiać się w większych ilościach. Żerowanie biegowca dębowego Biegowiec dębowy najczęściej rozwija się w dębach, znacznie rzadziej w bukach. Ten robak w drewnie żerujący atakuje gałęzie mające od 3 do 10 centymetrów średnicy. Ten drewnożerny robak może atakować za równo gałęzie znajdujące się w koronach drzew jak i gałęzie odłamane. Biegowiec dębowy może żerować również w środkowej, a sporadycznie także dolnej części pni drzew grubszych i w nieokorowanych drzewach świeżo ściętych. Biegowiec dębowy zasiedla także buki, które są osłabione w tym również drzewa w przypadku których osłabienie jest nieznaczne lub słabo widoczne. Biegowiec dębowy może żerować w drewnie o różnej wilgotności. Nierzadko zdarza się, że żeruje on w drewnie dębowym, które jest silnie przesuszone. Żerowiska biegowca dębowego można znaleźć między innymi w suchych żerdziach i słupach, które użyte zostały do budowy ogrodzeń. Jak wygląda biegowiec dębowy? Morfologia biegowca dębowca Osobniki dorosłe biegowca dębowego mają od 7 do 14 milimetrów długości. Ich barwa jest czarna lub brunatna. Po bokach i w środku głowy znajdują się słabo rozwinięte, cienkie listewki znane jako kile. Krótkie pokrywy biegowca dębowego silnie zwężają się ku tyłowi. Ich zewnętrzny koniec wyciągnięty jest w Długi, ostry i kolcowaty wyrostek. W przedniej części przedplecza znajduje się poprzeczna, przerywana w środku przepaska złożona z gęstych i krótkich włosków mających szarą lub żółtą barwę. W tylnej części przedplecza znajdują się dwie plamy. Pokrywy biegowca dębowego są brunatnoczarne lub czarne. Znajdują się a nich cztery czarne przepaski. Pierwsza z nich znajduje się koło tarczki. Druga za barkami. Trzecia Znajduje się przed połową długości i jest wygięta w kierunku tarczki. Ostatnia z przepasek znajduje się w tylnej części przedplecza. Na wierzchołku pokryw biegowca dębowego zauważyć można wąską, owłosioną obwódkę mającą żółty kolor. Czułki samców sięgają aż do połowy długości pokryw. Długość przedplecza biegowca dębowego jest większa od jego szerokości. Jaja biegowca dębowego są wydłużone z zaokrąglonymi biegunami. Chorion gładki. Jaja biegowca dębowego mają 0,5 milimetra szerokości i 1,2 milimetr długości. Larwy biegowca dębowego osiągają do 18 milimetrów długości. Są one białe. Szerokość przedplecza larw jest dwukrotnie większa od jego długości. W przedniej części przedplecza znajduje się dwie żółtordzawe, poprzeczne plamy, a w środkowej części przedplecza podłużne zmarszczki. Poduszki ruchowe segmentów odwłokowych są wypukłe. W ich środkowej części znajduje się podłużna bruzdka. Poczwarki biegowca dębowego mają od 8,5 do 14 milimetrów długości. Bardzo charakterystyczny jest rozkład kolców znajdujących się na przedpleczu biegowca dębowego. U nasady przedplecza znajdują się dwa skupiska tych kolców. Jedno z nich tworzy poprzeczną przepaskę w środku, a drugie z nich ma kształt szerokiego, poprzecznego pola przy krawędzi. Osobniki dorosłe biegowca dębowego pojawiają się od końca czerwca aż do połowy sierpnia. Pojawiają się nasłonecznionych gałęziach i pniach dębowych, stosach chrustu i drewnie opałowym. Sporadycznie zdarza się również, że pojawiają się one na liściach dębów lub kwiatach roślin zielnych. Samice biegowca dębowego składają jaja w szparach kory. Larwy, które się z nich wylęgają początkowo żerują w korze. Później zaczynają one żerować w kambium, łyku i powierzchniowych warstwach bieli. Drążą one podłużne chodniki mające 15 centymetrów długości i od 6 do 7 milimetrów szerokości. Chodniki te powodują znaczne uszkodzenia kory i drewna. Zapełnione są one brunatnymi, gęsto ubitymi trocinkami oraz odchodami larw. W końcowej części chodnika znajduje się kolebka poczwarkowa. Do kolebki poczwarkowej prowadzi otwór wejściowy. Kolebka ta ma od 200 do 24 milimetrów długości i od 7 do 9 milimetrów szerokości. Jeśli larwy żerują w pniach pokrytych grubą korą to kolebka ta umiejscowiona jest pod korą. Jeśli żerowanie larw odbywa się w gałęziach to kolebka poczwarkowa znajduje się w drewnie. Przepoczwarzenie biegowca dębowego odbywa się w maju lub w czerwcu. Świeżo wylęgnięte chrząszcze opuszczają kolebki poczwarkowe poprzez wygryzione w korze, owalne otwory wylotowe mające 3,5 na 4,5milimetra szerokości. Rozwój biegowca dębowego trwa dwa lata. Szkody wyrządzane przez biegowca dębowego Biegowiec dębowy to szkodnik wtórny. Dobija on drzewa, które i tak już są osłabione. Powoduje tez techniczne uszkodzenia drewna. Szkody wyrządzane przez tego robaka w drewnie nie są jednak w Polsce duże ponieważ występuje on w naszym kraju stosunkowo rzadko.
Pętlak Pstrokaty
Pętlak pstrokaty (Rutpela maculata) Czym jest pętlak pstrokaty? Pętlak pstrokaty znany również jako baldurek pstrokaty jest chrząszczem żerującym w drewnie. Występowanie pętlaka pstrokatego na świecie i w Polsce Pętlak pstrokaty występuje w Europie, na Kaukazie, Zakaukaziu oraz w południowo-zachodniej Azji. Na terenie Polski pętlak pstrokaty występuje w całym kraju jednakże w rejonach górskich oraz na pogórzu jest on liczniejszy niż w rejonach nizinnych. Pętlak pstrokaty występuje głównie w starych, liczących od 140 do 160 lat drzewostanach znajdujących się w dobrze nasłonecznionych miejscach. Żerowanie pętlaka pstrokatego w drewnie Pętlak pstrokaty to robak w drewnie wyjątkowo dużej ilości gatunków drzew żerujący. Wśród drzew liściastych są to brzozy, buki, dęby, graby, jesiony, leszczyny, olchy, osiki, wiązy i wierzby. Wśród drzew iglastych są to jodły, sosny i świerki. Żerowanie pętlaka pstrokatego odbywa się w szyjkach korzeniowych z korzeniami oraz w odziomkowych częściach nadal stojących, ale martwych już drzew. Poza tym ten drewnożerny robak żeruje również w drzewach złamanych, tylcach złomów, leżaninie, pniakach oraz odłamanych gałęziach znajdujących się na ściółce. Jak wygląda pętlak pstrokaty Osobniki dorosłe pętlaka pstrokatego mają od 13 do 20 milimetrów długości. Człony czułków począwszy od trzeciego aż po jedenasty są dwubarwne – czarne i żółte. Głowa oraz przedplecze są czarne. Przedplecze pętlaka pstrokatego jest dzwonowato wydłużone. Jego długość jest większa od szerokości przy nasadzie. Pokrywy pętlaka pstrokatego silnie zwężają się ku końcowi. Zwężanie się pokryw pętlaka pstrokatego ku końcowi połączone z ich zaokrągleniem z przodu powoduje, że przypominają on bardzo wydłużony symbol serca. Końce pokryw są ukośnie wycięte. Większa część pokryw jest żółta. Znajdują się na nich jednak czarne plamy i przepaski. Koncentrują się one w tylnej części pokryw. Najczęściej układ kropek i przepasek wygląda w ten sposób, że w przedniej części pokryw znajduje się pięć plamek, a w tylnej części dwie przepaski z których druga znajduje się na samym końcu pokryw. Samce pętlaka pstrokatego można odróżnić od samic po dwóch dużych zębach znajdujących się na wewnętrznej stronie ich tylnich goleni. Zęby te nie występują u samic pętlaka pstrokatego. Rozwój pętlaka pstrokatego Osobniki dorosłe pętlaków pstrokatych pojawiają się od czerwca do sierpnia. Najliczniejsze są one w lipcu. Najczęściej widywane są na kwitnących krzewach takich jak bzy czarne i roślinach zielnych z rodziny baldaszkowatych znajdujących się w pobliżu materiału lęgowego larw pętlaka pstrokatego. Białe, cylindryczne larwy pętlaka pstrokatego osiągają do 26 milimetrów długości. Głowa larwy jest żółta. Przedplecze pomarszczone i błyszczące. Żerowanie larw pętlaka pstrokatego odbywa się w drewnie wilgotnym i częściowo rozłożonym przez grzyby. Larwy pętlaka pstrokatego wygryzają w nim długie, nieregularne chodniki mające do 8 milimetrów długości. Chodniki te wypełniane są przez larwy pętlaka pstrokatego ekskrementami i drobnymi trocinkami. Poczwarki pętlaka pstrokatego osiągają od 11 do 18 milimetrów długości. Na końcu ich odwłoka znajdują się dwa cienkie, długie i proste końce. Przepoczwarzenie się ma miejsce pod koniec wiosny lub na początku lata. Odbywa się ono w wydłużonej, owalnej kolebce poczwarkowej. Kolebka ta ma od 35 do 40 milimetrów długości. Po wylęgnięciu się chrząszcze pętaka pstrokatego opuszczają kolebkę przez wygryzione przez siebie otwory wylotowe o średnicy 6 milimetrów. Cykl rozwojowy pętlaka pstrokatego trwa od dwóch do trzech lat. Szkody powodowane przez pętlaka pstrokatego Petlak pstrokaty zasiedla głównie drzewa martwe, pniaki i gałęzie w związku z czym nie wyrządza on znaczących strat. Czasami zdarza się że opada on żywe drzewa z uszkodzoną korą. Zniszczenia, które powoduje w takich drzewach bywają na tyle poważne, że znacząco zwiększa się ryzyko ich połamania przez wiatr.
