Drewno to wspaniały materiał. Lubią go budowniczowie domów, producenci mebli i producenci samochodów, którzy drewniane elementy umieszczają w swoich najdroższych samochodach. Niestety drewno lubią również liczne gatunki szkodników. Na szczęście pojawieniu się szkodników drewna można zapobiec poprzez odpowiednią ochronę tego materiału. W naszym artykule napiszemy czym zabezpieczyć drewno przed szkodnikami. Jeśli więc zastanawiasz się jak zabezpieczyć drewno przed szkodnikami lub jakie są metody zabezpieczenia drewna przed szkodnikami przed szkodnikami przeczytaj nasz artykuł. Napiszemy też w nim jak zabezpieczyć drewno przed grzybami, jak zabezpieczyć drewno przed wilgocią.
Jeśli drewno ma być właściwie zabezpieczone przed szkodnikami przede wszystkim należy zadbać o jego odpowiednią jakość. Drewno użyte do budowy nie powinno być zbyt wilgotne. Wiele szkodników drewna żeruje wyłącznie w drewnie wilgotnym w związku z czym jego wysuszenie ograniczy ilość szkodników mogących w nim żerować. Po drugie do budowy należy używać wyłącznie okorowanego drewna. Wiele gatunków drewnojadów żeruje pomiędzy korą, a drewnem. Użycie okorowanego drewna eliminuje możliwość wystąpienia tych gatunków ksylofagów. Drewno pochodzące z rozbiórek nie powinno być używane do wznoszenia nowych budynków jeśli nie zostało ono odpowiednio zdezynsekowane.
Wiele gatunków szkodników drewna może żerować wyłącznie w wilgotnym drewnie. Dlatego chcąc zabezpieczyć drewno przed szkodnikami drewna należy zabezpieczyć je przed wilgocią. Łatwo powiedzieć, ale jak to zrobić? Jak zabezpieczyć drewno przed wilgocią? Jak się pozbyć wilgoci? Jak się pozbyć wilgoci z domu? Wilgoć w drewnie użytym do budowy może pochodzić przede wszystkim z dwóch źródeł: z opadów atmosferycznych i z ziemi. Przed wilgocią z tych źródeł można zabezpieczyć drewno poprzez odpowiednią izolacje pionowa i poziomą, odwodnienie dachu, zapewnienie szczelności dachu, instalacje rynien i szereg innych działań. Pranie i suszenie nie powinno odbywać się w pomieszczeniach mieszkalnych. Ciemne i chłodne kąty nie powinny być zastawiane meblami ponieważ może to utrudnić ruch powietrza i sprzyjać zawilgoceniu. Okresy w których jest sucho i słonecznie należy wykorzystywać do wietrzenia pomieszczeń.
Najlepszą metodą zabezpieczenia drewna przed szkodnikami jest jego zaimpregnowanie. Najlepiej użyć do budowy drewna, które już będzie odpowiednio zaimpregnowane niemniej jednak jeśli tego nie zrobiliśmy nie ma się czym martwić. Drewno można zaimpregnować również po jego użyciu do budowy. Nowoczesne metody impregnacji chronią drewno przed wieloma czynnikami. Obok ochrony przed drewnojadami zapewniają one również ochronę przed grzybami i ogniem.
Impregnacja to nasycanie materiałów celem impregnacji jest zabezpieczenie impregnowanego materiału przed działaniem pleśni, owadów, wilgoci, ognia i innych czynników. Impregnacja to najlepszy sposób na zabezpieczenie drewna przed owadami, zabezpieczenie drewna przed grzybami, zabezpieczenie drewna przed pleśnią, zabezpieczenie drewna przed kołatkiem domowym, zabezpieczenie drewna przed spuszczelem pospolitym, zabezpieczenie drewna przed miazgowcem parkietowcem. Impregnacja to najlepsza odpowiedź na pytania takie jak: jak zabezpieczyć drewno przed szkodnikami drewna, jak zabezpieczyć drewno przed grzybami, jak zabezpieczyć drewno przed pleśnią, jak zabezpieczyć drewno przed kołatkiem domowym, jak zabezpieczyć drewno przed spuszczelem pospolitym, jak zabezpieczyć drewno przed miazgowcem parkietowcem, jak zabezpieczyć drewno przed robactwem i jak zabezpieczyć drewno przed robakami.
Metod impregnacji drewna jest bardzo wiele, a każda spośród nich posiada za równo wady jak i zalety. Jak wspominaliśmy najlepiej zabezpieczyć drewno użyte do budowy jeszcze przed jej rozpoczęciem i tak właśnie dzieje się zazwyczaj. Przeznaczone do impregnacji drewna preparaty różnią się metodami nakładania, składem i czynnikami przed którymi zapewniają one ochronę.
Substancjami, które jako pierwsze zostały użyte w celu zabezpieczania drewna przed szkodnikami były oleje roślinne. Później zaczęto stosować w tym celu składniki smoły drzewnej. W dziewiętnastym wieku w celu zabezpieczenia drewna przed szkodnikami zaczęto stosować składniki ropy naftowej i węgla drzewnego. Na początku XX wieku zaczęto stosować łatwiejsze w aplikacji roztwory solne.
Istniejące metody impregnacji drewna możemy podzielić na metody impregnacji głębokiej i metody impregnacji powierzchniowej. Jak można się domyśleć podstawą tego podziału jest głębokość na jaką wnika impregnat. Metody w przypadku zastosowania których impregnat wnika na głębokość nieprzekraczającą 10 milimetrów zaliczamy do metod impregnacji powierzchniowej, a metody w których impregnat wnika na głębokość przekraczającą 10 milimetrów zaliczamy do metod impregnacji głębokiej.
Impregnacja głęboka jak sama nazwa wskazuje pozwala na wniknięcie w drewno na głębokość dużo większą niż w przypadku metod impregnacji powierzchniowej. O impregnacji głębokiej możemy mówić jeżeli drewno nasycano jest na głębokość przekraczającą 10 milimetrów. Istnieje wiele metod impregnacji głębokiej. Zaliczamy do nich metodę kąpieli gorąco-zimnej, metodę kąpieli długotrwałej, pastowanie, impregnację suchą oraz jednoczesne wykorzystanie opalania, moczenia i smołowania wykorzystywane do zabezpieczania zakopanych w ziemi części słupów.
Podczas pastowania drewno powlekane jest pastą mającą w swoim składzie sole rozpuszczalne w wodzie. Metoda ta może być stosowana za równo do impregnacji drewna zabudowanego jak i do impregnacji drewna świeżo ściętego. Podczas pastowania drewno powlekane jest za pomocą szczotki i pędzla pastą w której składzie znajdują się sole rozpuszczalne w wodzie. Zaimpregnowane w ten sposób elementy układane są w stosy na niewysokich legarach. W stosach tych nie stosuje się przekładek. Stosy te pokrywane są na około 2-3 miesiące folią lub papą, a w tym czasie zabójcza dla owadów sól przenika do wnętrza drewna.
Impregnacja ciśnieniowa drewna
Impregnacja ciśnieniowa stosowana jest do impregnacji elementów już wbudowanych takich jak elementy drewniane spoczywające na fundamentach, elementy konstrukcyjne więźby dachowej oraz elementów mających kontakt z wodą morską lub gruntem. Istnieje wiele czynników wpływających na skuteczność impregnacji ciśnieniowej drewna. Najważniejszym z nich jest rodzaj preparatu użytego do impregnacji drewna. Duże znaczenie dla skuteczności impregnacji ciśnieniowej ma również wilgotność drewna poddawanego impregnacji ciśnieniowej i inne jego parametry, stopień wchłonięcia i warunki w których przechowywane będzie drewno po zakończeniu procesu impregnacji.
Podczas impregnacji suchej górne części poziomych powierzchni drewnianych posypywane są preparatem solnym. Preparat solny składa się ze zmieszanych ze sobą impregnatu i mokrych trocin. Najczęściej jedna część preparatu solnego mieszana jest z pięcioma lub dziesięcioma częściami trocin. Zaletą impregnacji suchej jest możliwość zastosowania jej w przypadku elementów wbudowanych. Muszą być to jednak elementy wbudowane poziomo. Impregnacja sucha bardzo często stosowana jest w stosunku do mokrej tarcicy. W przypadku zastosowania impregnacji suchej do impregnacji mokrej tarcicy tarcica układana jest ściśle w stos. Pomiędzy warstwami tarcicy przesypywany jest impregnat. Stos ten zabezpieczany jest przed wysychaniem poprzez przykrycie papą lub folią.
Elementami wymagającymi szczególnie dobrego zabezpieczenia przed szkodnikami drewna są zakopane w ziemi części słupów. W związku z tym opracowano specjalną metodę ich zabezpieczania polegającą na łącznym zastosowaniu opalania, moczenia i smołowania. Pierwszą czynnością w przypadku zastosowania tej metody jest powleczenie słupa niewielką warstwą gliny rozrobionej w wodzie. Potem powleczony w ten sposób słup opalany jest z każdej strony nad rozżarzonym ogniskiem aż do osiągnięcia głębokości zwęglenia wynoszącej od 5 do 10 milimetrów. Wtedy płomień jest gaszony, a słup zanurzany jest w kreozocie mającym temperaturę 20 stopni Celsjusza. Po ostygnięciu słupa i kreozotu słupy układane są w sposób umożliwiający spłynięcie oleju do podstawionego naczynia. Następnie zabezpieczana część słupa pokrywana jest smołą, a potem posypywana piaskiem. Zastosowanie tej metody skutecznie zabezpiecza słupy przed gniciem i owadami. Metoda ta może być stosowana w stosunku do drewna o różnych poziomach wilgotności.
Podczas kąpieli zimnej długotrwałej impregnowany materiał zanurzany jest na dłuższy czas w płynnym impregnacie o temperaturze wynoszącej od 15 do 20 stopni Celsjusza. W przypadku zastosowania tej metody drewno może być zanurzane w impregnacie nawet przez kilka dni. Wraz ze wzrostem długości kąpieli rośnie głębokość na którą drewno nasycane jest impregnatem.
Połączeniem metody gorącej zimnej i gorącej jest metoda kąpieli gorąco-zimnej. W przypadku zastosowania tej metody wilgotność drewna nie może przekraczać 30 %. Podczas kąpieli gorąco-zimnej drewno zanurzane jest na kilka godzin (najczęściej od dwóch do czterech godzin) w roztworze impregnatu, którego temperatura wynosi 70 stopni Celsjusza. Po upływie tego czasu drewno przekładane jest do innego zbiornika w którym znajduje się impregnat o temperaturze wynoszącej od 15 do 20 stopni Celsjusza. Kąpiel drewna w zimnym impregnacie trwa od 1 do 3 godzin. Metoda kąpieli gorąco zimnej pozwala na wyjątkowo głębokie nasycenie drewna impregnatem. Nasycane jest ono na głębokość wynoszącą od 20 do 30 milimetrów. Efekty przypominające efekty uzyskiwane podczas kąpieli gorąco-zimnej można uzyskać poprzez zostawienie drewna w kąpieli gorącej aż do czasu ostygnięcia cieczy używanej do impregnacji.
Podstawowa wadą powierzchniowych metod impregnacji drewna jest ich powierzchowności. Ponieważ w tej metodzie impregnacji poddawana jest jedynie powierzchniowa warstwa drewna w przypadku powstania spękań na drewnie lub innego uszkodzenia drewna może nastąpić odsłonienie głębszych, niezaimpregnowanych warstw drewna. Ryzyko wystąpienia takiej sytuacji jest bardzo wysokie w związku z czym impregnacja powierzchniowa stosowana jest głównie wobec drewna w przypadku którego ryzyko zaatakowania przez owady oceniane jest jako stosunkowo niewielkie. Najczęściej stosowanymi metodami impregnacji powierzchniowej są powlekanie, zimne i gorące kąpiele oraz stężona kąpiel mokrego drewna w stężonym roztworze soli impregnacyjnej.
W metodzie powlekania drewno kilkukrotnie powlekane jest środkiem impregnacyjnym. Metoda ta wykonywana jest poprzez opryskiwanie lub za pomocą szczotki. Niestety w przypadku zastosowania tej metody impregnat nie wnika w drewno zbyt głęboko. W przypadku dwukrotnego pokrycia środkiem impregnacyjnym wnika on w drewno na głębokość wynoszącą od dwóch do pięciu milimetrów.
Podczas kąpieli zimnej suche drewno zanurzane jest na od 15 do 30 minut w płynnym impregnacie, którego temperatura wynosi od 15 do 20 stopni Celsjusza. Jedyną różnicą pod względem przebiegu w stosunku do kąpieli zimnych długotrwałej w przypadku tej metody jest czas jej trwania.
Jedną z odmian kąpieli zimnej jest kąpiel w stężonym wodnym roztworze soli impregnacyjnej. Podczas kąpieli w stężonym roztworze wodnym soli impregnacyjnej drewno o wilgotności przekraczającej 28 % zanurzane jest przez od kilku do kilkunastu minut w roztworze wodnym soli impregnacyjnej o stężeniu wynoszącym pomiędzy 20 a 30 %. Roztwór ten ma standardową dla zimnych kąpieli temperaturę wynoszącą od 15 do 20 stopni Celsjusza. Preparaty używane w przypadku tej metody wnikają w drewno na głębokość wynosząca od 7 do 9 milimetrów.
Podczas kąpieli gorącej drewno zanurzane jest w impregnacie o temperaturze wynoszącej minimum 60 stopni Celsjusza lub minimum 70 stopni Celsjusza jeśli drewno zanurzane jest w środkach olejowych. Dzięki podgrzaniu impregnatu wnika on w drewno dużo głębiej niż jest to w przypadku metody kąpieli zimnej.
Istnieje wiele rodzajów środków, które używane są podczas impregnacji drewna. Dzielą się one na kilka grup.
Impregnaty w składzie których znajdują się sole nieorganiczne lub mieszaniny soli nieorganicznych nazywamy impregnatami solnymi. Stosowane są one w postaci roztworów wodnych. Przygotowywanie roztworu solnego odbywa się w tym samym miejscu, w którym odbywała się impregnacja. Impregnaty solne stosowane są za równo do impregnacji drewna wilgotnego jak i do impregnacji drewna suchego. Impregnaty solne posiadają szereg zalet. Nie podwyższają palności drewna, a jednocześnie mogą być mieszane z uodparniającymi drewno na ogień związkami chemicznymi. Są nielotne i bezwonne. Impregnaty solne stosowane są za równo do impregnacji drewna wilgotnego jak i do impregnacji drewna suchego. Impregnaty solne wnikają w drewno na zasadzie dyfuzji.
Impregnaty oleiste produkowane są z węgla lub ropy naftowej. Do impregnatów oleistych zaliczamy karbolineum, kreozot, chlorowane fenole i naftaleny, nitropochodne naftalenu i naftaniany. Impregnaty oleiste używane są do impregnacji suchego drewna. Impregnaty oleiste mają wiele zalet dzięki którym wykazują się one dużo wyższą skutecznością niż jest to w przypadku impregnatów solnych. Impregnaty oleiste dobrze chronią drewno przed wilgocią, nie zmieniają jego rozmiarów, są trudno wymywane i wnikają w drewno dużo głębiej od impregnatów solnych. Wadą impregnatów oleistych jest ich łatwopalność i nieprzyjemny zapach ze względu na który stosowane są one przede wszystkim na otwartych przestrzeniach.
Pasty składają się z toksycznej substancji czynnej i substancji wiążącej nadającej preparatowi plastyczność i przyczepność. Pasty używane są w miejscach narażonych na silne zawilgocenie.
Inną metodą podziału impregnatów jest podział ze względu na zastosowane w ich składzie substancje toksyczne. Impregnaty dzielimy na wykorzystujące substancje nieorganiczne, wykorzystujące substancje organiczne i na mieszaniny obu rodzajów substancji. Związkami szczególnie często wykorzystywanymi w impregnatach są nieorganiczne związki arsenu, floru, chromu i boru.
Istnieje wiele błędów które mogą zostać popełnione podczas impregnacji i zmniejszyć jej skuteczność. Najczęściej spotykane błędy to impregnacja zbyt krótka, przeprowadzana preparatem o niewłaściwym stężeniu i impregnowanie drewna o zbyt wysokiej wilgotności. W przypadku impregnacji ciśnieniowej częstym błędem jest impregnacja za pomocą preparatów o zbyt niskim ciśnieniu.
Spośród wielu błędów, które mogą wystąpić podczas impregnacji na szczególną uwagę zasługuje poddawanie temu zabiegowi drewna o zbyt wysokim poziomie wilgotności. Jest to błąd wyjątkowo powszechny. Bardzo często impregnacja mokrego drewna przeprowadzana jest świadomie ze względu na chęć jak najszybszego sprostaniu zapotrzebowaniu na drewno oraz skrócenia czasu pomiędzy zakupem drewna, a uzyskaniem pieniędzy ze sprzedaży powstałych z drewna produktów. Na zwiększenie częstotliwości takiego procederu wpływa fakt, że końcowi użytkownicy drewna nie są w stanie samodzielnie stwierdzić, czy zabezpieczenie drewna zostało przeprowadzone w odpowiedni sposób.
Należy jednak pamiętać, że problemy z drewnem użytym do budowy nie muszą wynikać wyłącznie z niewłaściwej impregnacji. Mogą wynikać one również z błędów projektowych i popełnionych podczas budowy. Szczególnie często występującymi błędami powodującymi problemy z drewnem są niewłaściwe docieplenie budynku i wyprowadzenie wentylacji na poddasze zamiast na zewnątrz budynku.