Biegowiec dębowy (Xylotrechus antilope) jest szeroko rozpowszechniony na terenie Europy, północnej Afryki, Kaukazu, Zakaukazia, tureckiej części Armenii i północnego Iranu. W Polsce ten robak w drewnie żerujący pojawia się w mieszanych i liściastych lasach z udziałem dębu znajdujących się w różnych częściach naszego kraju. Biegowiec dębowy nie jest szkodnikiem szczególnie szeroko rozpowszechnionym. Jedynie lokalnie ten drewnożerny robak może pojawiać się w większych ilościach.
Biegowiec dębowy najczęściej rozwija się w dębach, znacznie rzadziej w bukach. Ten robak w drewnie żerujący atakuje gałęzie mające od 3 do 10 centymetrów średnicy.
Ten drewnożerny robak może atakować za równo gałęzie znajdujące się w koronach drzew jak i gałęzie odłamane. Biegowiec dębowy może żerować również w środkowej, a sporadycznie także dolnej części pni drzew grubszych i w nieokorowanych drzewach świeżo ściętych. Biegowiec dębowy zasiedla także buki, które są osłabione w tym również drzewa w przypadku których osłabienie jest nieznaczne lub słabo widoczne. Biegowiec dębowy może żerować w drewnie o różnej wilgotności. Nierzadko zdarza się, że żeruje on w drewnie dębowym, które jest silnie przesuszone. Żerowiska biegowca dębowego można znaleźć między innymi w suchych żerdziach i słupach, które użyte zostały do budowy ogrodzeń.
Osobniki dorosłe biegowca dębowego mają od 7 do 14 milimetrów długości. Ich barwa jest czarna lub brunatna. Po bokach i w środku głowy znajdują się słabo rozwinięte, cienkie listewki znane jako kile. Krótkie pokrywy biegowca dębowego silnie zwężają się ku tyłowi. Ich zewnętrzny koniec wyciągnięty jest w Długi, ostry i kolcowaty wyrostek. W przedniej części przedplecza znajduje się poprzeczna, przerywana w środku przepaska złożona z gęstych i krótkich włosków mających szarą lub żółtą barwę. W tylnej części przedplecza znajdują się dwie plamy. Pokrywy biegowca dębowego są brunatnoczarne lub czarne. Znajdują się a nich cztery czarne przepaski. Pierwsza z nich znajduje się koło tarczki. Druga za barkami. Trzecia Znajduje się przed połową długości i jest wygięta w kierunku tarczki. Ostatnia z przepasek znajduje się w tylnej części przedplecza. Na wierzchołku pokryw biegowca dębowego zauważyć można wąską, owłosioną obwódkę mającą żółty kolor. Czułki samców sięgają aż do połowy długości pokryw. Długość przedplecza biegowca dębowego jest większa od jego szerokości.
Jaja biegowca dębowego są wydłużone z zaokrąglonymi biegunami. Chorion gładki. Jaja biegowca dębowego mają 0,5 milimetra szerokości i 1,2 milimetr długości. Larwy biegowca dębowego osiągają do 18 milimetrów długości. Są one białe. Szerokość przedplecza larw jest dwukrotnie większa od jego długości. W przedniej części przedplecza znajduje się dwie żółtordzawe, poprzeczne plamy, a w środkowej części przedplecza podłużne zmarszczki. Poduszki ruchowe segmentów odwłokowych są wypukłe. W ich środkowej części znajduje się podłużna bruzdka.
Poczwarki biegowca dębowego mają od 8,5 do 14 milimetrów długości. Bardzo charakterystyczny jest rozkład kolców znajdujących się na przedpleczu biegowca dębowego. U nasady przedplecza znajdują się dwa skupiska tych kolców. Jedno z nich tworzy poprzeczną przepaskę w środku, a drugie z nich ma kształt szerokiego, poprzecznego pola przy krawędzi.
Osobniki dorosłe biegowca dębowego pojawiają się od końca czerwca aż do połowy sierpnia. Pojawiają się nasłonecznionych gałęziach i pniach dębowych, stosach chrustu i drewnie opałowym. Sporadycznie zdarza się również, że pojawiają się one na liściach dębów lub kwiatach roślin zielnych. Samice biegowca dębowego składają jaja w szparach kory. Larwy, które się z nich wylęgają początkowo żerują w korze. Później zaczynają one żerować w kambium, łyku i powierzchniowych warstwach bieli. Drążą one podłużne chodniki mające 15 centymetrów długości i od 6 do 7 milimetrów szerokości. Chodniki te powodują znaczne uszkodzenia kory i drewna. Zapełnione są one brunatnymi, gęsto ubitymi trocinkami oraz odchodami larw. W końcowej części chodnika znajduje się kolebka poczwarkowa. Do kolebki poczwarkowej prowadzi otwór wejściowy. Kolebka ta ma od 200 do 24 milimetrów długości i od 7 do 9 milimetrów szerokości. Jeśli larwy żerują w pniach pokrytych grubą korą to kolebka ta umiejscowiona jest pod korą. Jeśli żerowanie larw odbywa się w gałęziach to kolebka poczwarkowa znajduje się w drewnie. Przepoczwarzenie biegowca dębowego odbywa się w maju lub w czerwcu. Świeżo wylęgnięte chrząszcze opuszczają kolebki poczwarkowe poprzez wygryzione w korze, owalne otwory wylotowe mające 3,5 na 4,5milimetra szerokości. Rozwój biegowca dębowego trwa dwa lata.
Biegowiec dębowy to szkodnik wtórny. Dobija on drzewa, które i tak już są osłabione. Powoduje tez techniczne uszkodzenia drewna. Szkody wyrządzane przez tego robaka w drewnie nie są jednak w Polsce duże ponieważ występuje on w naszym kraju stosunkowo rzadko.
Poznaj także inne szkodniki drewna
